Jazda po alkoholu
Jazda po alkoholu – co grozi kierowcy i jak się bronić?
Jazda po alkoholu to jedno z najczęstszych przestępstw drogowych, z jakimi spotykają się kierowcy w Polsce. Zatrzymanie za prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości może skutkować surowymi konsekwencjami: od utraty prawa jazdy po zakaz prowadzenia pojazdów i wpis do rejestru karnego. W artykule wyjaśniamy, jakie grożą kary, jak przebiega postępowanie karne i administracyjne oraz w jakich sytuacjach możliwa jest łagodniejsza odpowiedzialność.
Odpowiedzialność karna – jazda po alkoholu
Prowadzenie pojazdu w stanie nietrzeźwości niesie za sobą nie tylko ryzyko wypadku, ale i poważne konsekwencje prawne. Aby w pełni zrozumieć, za co grozi odpowiedzialność karna za jazdę po alkoholu, warto najpierw ustalić, czym właściwie jest pojazd mechaniczny w rozumieniu przepisów prawa.
Czym jest pojazd mechaniczny?
Zgodnie z przepisami prawa karnego oraz orzecznictwem Sądu Najwyższego, pojazdem mechanicznym jest każdy pojazd napędzany za pomocą silnika, przeznaczony do poruszania się po drodze, niezależnie od tego, czy silnik był w danej chwili uruchomiony. Do tej kategorii zaliczamy nie tylko samochody osobowe, ale także motocykle, quady, skutery, traktory, a nawet pojazdy specjalistyczne wykorzystywane w budownictwie lub rolnictwie.
Szczególne znaczenie ma wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 maja 2018 r. (sygn. akt V KK 156/18), w którym stwierdzono, że pojazd zachowuje status mechanicznego nawet wtedy, gdy jest pchany i nie ma uruchomionego silnika, o ile jego konstrukcja zakłada mechaniczne źródło napędu.
W praktyce pojazdami mechanicznymi nie są rowery bez wspomagania silnikowego ani hulajnogi elektryczne o niskiej mocy, ale już motorowery, skutery elektryczne oraz rowery z silnikiem przekraczającym określoną moc mogą być uznawane za pojazdy mechaniczne, jeśli spełniają kryteria konstrukcyjne przewidziane w ustawie Prawo o ruchu drogowym.
Jazda po alkoholu stanowi przestępstwo, jeżeli zawartość alkoholu we krwi przekracza 0,5 promila lub 0,25 mg/l w wydychanym powietrzu. W takiej sytuacji sąd może orzec karę pozbawienia wolności do 3 lat, zakaz prowadzenia pojazdów oraz obowiązek zapłaty świadczenia pieniężnego na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym.
W przypadku recydywy lub prowadzenia pojazdu mimo obowiązującego zakazu, konsekwencje są znacznie surowsze – możliwe jest orzeczenie dożywotniego zakazu prowadzenia pojazdów oraz surowsza kara więzienia.
Przepadek pojazdu lub jego równowartości
Przy stężeniu alkoholu przekraczającym 1,5 promila sąd co do zasady orzeka przepadek pojazdu mechanicznego, którym sprawca kierował w ruchu lądowym. Jeśli jednak pojazd nie stanowił wyłącznej własności sprawcy, sąd orzeka przepadek jego równowartości. Wartość ustala się na podstawie polisy ubezpieczeniowej z roku popełnienia przestępstwa, a w razie jej braku – według średniej wartości rynkowej pojazdu o zbliżonych cechach.
Jeżeli pojazd był wykorzystywany w ramach czynności zawodowych lub służbowych na rzecz pracodawcy, przepadek nie jest orzekany. W takiej sytuacji sąd orzeka nawiązkę w wysokości co najmniej 5000 zł na rzecz Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej.
Zakaz prowadzenia pojazdów po alkoholu
Zakaz prowadzenia pojazdów to jeden z najczęściej stosowanych środków karnych za jazdę po alkoholu. Może on zostać orzeczony na okres od 1 roku do 15 lat, a nawet dożywotnio. Sąd może ograniczyć zakaz tylko do wybranych kategorii prawa jazdy. Po upływie połowy okresu obowiązywania zakazu istnieje możliwość złożenia wniosku o jego skrócenie.
Świadczenie pieniężne za jazdę po alkoholu
Każda osoba skazana za jazdę po alkoholu jest zobowiązana do zapłaty świadczenia pieniężnego. Jego wysokość wynosi:
- co najmniej 5000 zł w przypadku pierwszego skazania,
- co najmniej 10 000 zł w przypadku recydywy.
Czy możliwe jest warunkowe umorzenie sprawy?
Jeśli sprawca nie był wcześniej karany, a jego nietrzeźwość nie przekraczała znacznego poziomu, możliwe jest warunkowe umorzenie postępowania. Warunkiem jest niska społeczna szkodliwość czynu oraz pozytywna prognoza kryminologiczna, czyli brak obaw, że popełni on podobne przestępstwo w przyszłości.
Należy jednak podkreślić, że warunkowe umorzenie nie jest możliwe w przypadku recydywy ani bardzo wysokiego stężenia alkoholu. W takiej sytuacji sąd może orzec zakaz prowadzenia pojazdów do 2 lat oraz świadczenie pieniężne. Warunkowe umorzenie nie skutkuje wpisem do Krajowego Rejestru Karnego.
Zatrzymanie prawa jazdy – postępowanie administracyjne
Zatrzymanie prawa jazdy za jazdę po alkoholu następuje na podstawie decyzji administracyjnej wydanej przez starostę. Policja informuje urząd o zaistniałym zdarzeniu, a decyzja może zapaść jeszcze przed wydaniem wyroku sądu karnego.
Co istotne, decyzja administracyjna obowiązuje niezależnie od orzeczenia karnego i pozostaje w mocy aż do jej uchylenia. Aby odzyskać uprawnienia do kierowania pojazdami, kierowca musi najpierw odczekać wskazany okres, a następnie przejść odpowiednie badania lekarskie i psychologiczne oraz zdać egzamin sprawdzający kwalifikacje.
W pewnych przypadkach decyzję administracyjną można zaskarżyć – na przykład gdy została wydana z naruszeniem prawa lub bez zachowania procedur.
Skorzystaj z pomocy adwokata – jazda po alkoholu
Zostałeś zatrzymany za jazdę po alkoholu? Nie zwlekaj – skontaktuj się z adwokatem, zanim Twoja sprawa trafi do sądu. Prowadzenie pojazdu pod wpływem alkoholu to poważne przestępstwo, które może skutkować zakazem prowadzenia pojazdów, wysoką grzywną lub nawet karą pozbawienia wolności.
Kancelaria Adwokacka Adwokat Damian Murdza w Rzeszowie oferuje kompleksowe wsparcie prawne w sprawach o jazdę po alkoholu – od reprezentacji w postępowaniu karnym i administracyjnym, po wnioski o warunkowe umorzenie postępowania lub skrócenie zakazu prowadzenia pojazdów. Dowiedz się więcej o zakazie prowadzenia pojazdów oraz uprawnieniach podejrzanego.
📍 Kancelaria Adwokacka Adwokat Damian Murdza, Rzeszów, ul. Szopena 17, III piętro
📞 Tel. +48 695 460 778
📅 Rezerwuj wizytę online
📣 Śledź nas na Facebooku i Instagramie oraz Google Maps.
Stan prawny na dzień: 24 czerwca 2025 r.
Specjalizujemy się w następujących obszarach prawa
