Pokrzywdzony jest stroną postępowania przygotowawczego. W związku z tym prawo karne przewiduje szereg uprawnień dla osoby pokrzywdzonej przestępstwem.
- Pokrzywdzony- definicja
- Pokrzywdzony — uprawniony w postępowaniu przygotowawczym
- Korzystanie z pomocy adwokata
- Korzystanie z pomocy tłumacza
- Dostęp do akt sprawy
- Pokrzywdzony — usprawiedliwianie nieobecności
- Prawo pokrzywdzonego do postępowania mediacyjnego
- Odszkodowanie
- Prawo do informacji
- Kompensata państwowa
- Anonimizacja danych
- Pokrzywdzony — prawo do ochrony
- Pokrzywdzony — prawo do pomocy
- Pokrzywdzony — prawo do wsparcia
- Zwrot kosztów poniesionych w związku z postępowaniem karnym
- Inne uprawnienia procesowe pokrzywdzonego
- Prawo karne
- Porady Prawne Online
Pokrzywdzony- definicja
Zgodnie z prawem karnym pokrzywdzony jest to osoba fizyczna lub prawna, której dobro prawne zostało bezpośrednio naruszone lub zagrożone przez przestępstwo. Pokrzywdzonym może być również niemająca osobowości prawnej instytucja państwowa lub samorządowa lub też inna jednostka organizacyjna, której odrębne przepisy przyznają zdolność prawną.
Za pokrzywdzonego uważa się również zakład ubezpieczeń w zakresie, w jakim pokrył szkodę wyrządzoną pokrzywdzonemu przez przestępstwo lub jest zobowiązany do jej pokrycia.
Pokrzywdzony — uprawniony w postępowaniu przygotowawczym
Uprawnienia pokrzywdzonego w postępowaniu przygotowawczym możemy podzielić na następujące kategorie:
- Korzystanie z pomocy adwokata
- Korzystanie z pomocy tłumacza.
- Dostęp do akt sprawy.
- Usprawiedliwianie nieobecności.
- Prawo do postępowania mediacyjnego.
- Odszkodowanie.
- Prawo do informacji.
- Kompensata Państwowa.
- Anonimizacja danych.
- Prawo do ochrony.
- Prawo do pomocy.
- Prawo do wspracia.
- Zwrot kosztów poniesionych w związku z postępowaniem karnym.
- Inne uprawnienia procesowe.
Korzystanie z pomocy adwokata
Pokrzywdzony ma prawo do korzystania z pomocy ustanowionego przez siebie pełnomocnika, którym może być między innymi adwokat. Pokrzywdzony nie może mieć więcej niż trzech pełnomocników z wyboru jednocześnie.
Korzystanie z pomocy tłumacza
Pokrzywdzony posiada prawo do bezpłatnej pomocy tłumacza przy przesłuchaniu lub zapoznaniu z treścią dowodu, jeżeli nie mówi po polsku. Prawo do korzystania z pomocy tłumacza przysługuje również w razie potrzeby pokrzywdzonemu, który jest osobą głuchą lub niemą.
Dostęp do akt sprawy
Pokrzywdzony może żądać dostępu do akt sprawy, sporządzenia z nich odpisów i kopii, także po zakończeniu postępowania przygotowawczego (śledztwa lub dochodzenia). W postępowaniu przygotowawczym można odmówić pokrzywdzonemu dostępu do akt ze względu na ważny interes państwa lub dobro postępowania. W przypadku odmowy, gdy pokrzywdzony złoży wniosek, to zostanie poinformowany o możliwości udostępnienia mu akt w późniejszym terminie. Akta mogą być udostępnione w postaci elektronicznej. Prokurator nie może odmówić pokrzywdzonemu dostępu do akt sprawy, jeżeli podejrzanemu został wyznaczony termin końcowego zaznajomienia z materiałami sprawy.
Pokrzywdzony — usprawiedliwianie nieobecności
W wypadku gdy pokrzywdzony został wezwany do osobistego stawiennictwa, usprawiedliwienie nieobecności z powodu choroby jest możliwe wyłącznie po przedstawieniu zaświadczenia wystawionego przez lekarza sądowego. Inne zaświadczenie lub zwolnienie jest niewystarczające.
Prawo pokrzywdzonego do postępowania mediacyjnego
Pokrzywdzony może żądać skierowania sprawy do postępowania mediacyjnego, aby pogodzić się z podejrzanymi ewentualnie uzgodnić z nim sposób naprawienia szkody. Udział w postępowaniu mediacyjnym jest dobrowolny. Postępowanie mediacyjne prowadzi ustanowiony mediator, który jest obowiązany zachować w tajemnicy prze- bieg postępowania mediacyjnego.
Odszkodowanie
Pokrzywdzony może złożyć wniosek o naprawienie szkody lub zadośćuczynienie za doznaną krzywdę aż do zamknięcia przewodu sądowego. Wniosek pokrzywdzony złożyć wniosek o naprawienie szkody lub zadośćuczynienie za doznaną krzywdę aż do zamknięcia przewodu sądowego. Wniosek pokrzywdzony może złożyć na piśmie lub ustnie do protokołu.
Prawo do informacji
Pokrzywdzony musi zostać poinformowany o tym, że tymczasowe aresztowanie stosowane wobec podejrzanego zostało uchylone lub zmienione na inny środek zapobiegawczy oraz o jego ucieczce z aresztu śledczego. Pokrzywdzony może z tego uprawnienia zrezygnować
Pokrzywdzony może złożyć wniosek do sądu o poinformowanie o zarzutach przedstawionych oskarżonemu oraz o ich kwalifikacji prawnej. Jeżeli wnioski złoży wielu pokrzywdzonych, informacja o zarzutach i ich kwalifikacji prawnej może być umieszczona w ogłoszeniu na stronie internetowej sądu.
W postępowaniu przygotowawczym pokrzywdzony może złożyć wniosek o poinformowanie go przez sąd o sposobie zakończenia sprawy listem zwykłym, za pośrednictwem telefaksu lub poczty elektronicznej. Pokrzywdzony otrzyma wówczas odpis prawomocnego orzeczenia kończącego postępowanie w sprawie lub jego wyciąg, które mogą być przesłane w postaci elektronicznej.
Pokrzywdzony ma prawo do informacji na temat:
- Miejsca i terminu rozprawy.
- Miejsca i terminu posiedzenia sądu w przedmiocie: umorzenia postępowania, warunkowego umorzenia postępowania oraz wydania wyroku skazującego bez przeprowadzenia rozprawy
Kompensata państwowa
Osoba, która uzyskała status pokrzywdzonego może złożyć do sądu wniosek o kompensatę. Pokrzywdzony musi być jednak obywatelem polskim lub obywatelem innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej na zasadach określonych w ustawie z dnia 7 lipca 2005 r. o państwowej kompensacie przysługującej ofiarom niektórych czynów zabronionych (Dz. U. z 2016 r. poz. 325). Wniosek obejmuje utracone zarobki lub inne środki utrzymania, koszty związane z leczeniem i rehabilitacją i koszty pogrzebu, gdy są skutkiem czynu zabronionego. Wniosek pokrzywdzony może złożyć jedynie wówczas, gdy nie może uzyskać środków od sprawcy, z tytułu ubezpieczenia lub ze środków pomocy społecznej.
Anonimizacja danych
Dane dotyczące miejsca zamieszkania i miejsca pracy, adresu poczty elektronicznej i numeru telefonu lub telefaksu pokrzywdzonego nie są ujawniane w aktach sprawy. Będą umieszczone w odrębnym załączniku wyłącznie do wiadomości organu prowadzącego postępowanie. Można je ujawnić tylko wyjątkowo.
Pokrzywdzony — prawo do ochrony
W razie zagrożenia dla życia lub zdrowia lub osób najbliższych, to pokrzywdzony może złożyć wniosek o ochronę Policji na czas czynności procesowej, a jeżeli stopień zagrożenia jest wysoki – o ochronę osobistą lub pomoc w zakresie zmiany miejsca pobytu. Wniosek o udzielenie ochrony należy skierować do komendanta wojewódzkiego Policji za pośrednictwem organu prowadzącego postępowanie albo sądu.
Pokrzywdzony może również złożyć wniosek o wykonanie zakazu zbliżania się lub kontaktowania się przez sprawcę także w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej na podstawie europejskiego nakazu ochrony.
Pokrzywdzony — prawo do pomocy
Pokrzywdzony ma prawo otrzymać bezpłatną pomoc medyczną, psychologiczną, rehabilitacyjną, prawną oraz materialną w Sieci Pomocy dla Osób Pokrzywdzonych Przestępstwem. Prawo to przysługuje także osobom najbliższym dla ofiary przestępstwa.
Pokrzywdzony — prawo do wsparcia
Osoba pokrzywdzona przestępstwem może wskazać osobę, która będzie obecna podczas czynności z jego udziałem w postępowaniu przygotowawczym, o ile nie uniemożliwi to przeprowadzenia czynności lub nie utrudni jej w istotny sposób.
Zwrot kosztów poniesionych w związku z postępowaniem karnym
Ofiara przestępstwa może złożyć wniosek do sądu o zwrot wydatków, które pokrzywdzony poniósł w związku z postępowaniem karnym, w tym wydatków związanych z ustanowieniem pełnomocnika w osobie adwokata lub ze stawiennictwem w sądzie.
Inne uprawnienia procesowe pokrzywdzonego
Pokrzywdzony ma również następujące uprawnienia:
- Prawo do uzyskania potwierdzenia złożenia zawiadomienia — jeżeli pokrzywdzony złożył zawiadomienie o przestępstwie.
- Prawo do złożenia wniosku o dokonanie czynności w prowadzonym postępowaniu, np. o przesłuchanie świadka, uzyskanie dokumentu, dopuszczenie opinii biegłego.
- Prawo do wzięcia udziału w czynności, jeżeli pokrzywdzony złożył wniosek o jej przeprowadzenie.
- Prawo do zażądania dopuszczenia do udziału w innych czynnościach postępowania. Prokurator może odmówić pokrzywdzonemu udziału w tych czynnościach w szczególnie uzasadnionym przypadku ze względu na ważny interes postępowania.
- Prawo wzięcia udziału w czynnościach niepowtarzalnych postępowania przygotowawczego, chyba że zachodzi niebezpieczeństwo utraty lub zniekształcenia dowodu w razie zwłoki.
- Prawo do złożenia wniosku o przesłuchanie świadka przez sąd na etapie postępowania przygotowawczego — musi istnieć uzasadniona obawa, że świadka nie będzie można przesłuchać na rozprawie.
- Prawo do zapoznania się z pisemną opinią biegłego.
- Prawo do wzięcia udziału w przesłuchaniu biegłego.
- Prawo do złożenia wniosku o przesłuchanie jeżeli odstąpiono od czynności przesłuchania pokrzywdzonego w śledztwie lub dochodzeniu. Żądanie pokrzywdzonego nie zostanie uwzględnione, gdy będzie to prowadziło do przewlekłości postępowania.
- Prawo do złożenia zażalenia na postanowienie o odmowie wszczęcia lub umorzeniu postępowania (śledztwa lub dochodzenia) w terminie 7 dni od daty doręczenia postanowienia. W związku z tym pokrzywdzonemu przysługuje prawo do przejrzenia akt sprawy, które prokurator może udostępnić pokrzywdzonemu także w formie elektronicznej.
- Prawo do złożenia zażalenie na bezczynność organu, jeżeli w ciągu 6 tygodni od złożenia zawiadomienia o przestępstwie pokrzywdzony nie zostanie powiadomiony o wszczęciu albo odmowie wszczęcia śledztwa lub dochodzenia.
- Prawo do złożenia wniosku o uzupełnienie śledztwa lub dochodzenia. Wniosek należy złożyć w terminie 3 dni od daty końcowego zaznajomienia podejrzanego z materiałami postępowania.
- Prawo do złożenia zażalenia na postanowienia i zarządzenia zamykające drogę do wydania wyroku (chyba że ustawa stanowi inaczej), co do środka zabezpieczającego oraz jeżeli jest to przewidziane w ustawie. Oprócz zażaleń na postanowienia i zarządzenia pokrzywdzony może złożyć także zażalenie na czynności naruszające jego prawa.
Prawo karne
Kancelaria Adwokacka Adw. Damian Murdza z siedzibą w Rzeszowie prowadzi praktykę adwokacką z zakresu prawa karnego (spraw karnych). Reprezentujemy zarówno ofiary przestępstw jak i osoby, które zostały oskarżone o ich popełnienie. Klienci Kancelarii Adwokackiej mogą skorzystać z porady prawnej, podczas której uzyskają Państwo informacje na temat stosowania środków zapobiegawczych w procesie karnym.
Więcej informacji mogą Państwo uzyskać umawiając się z adwokatem na termin spotkania.
Zachęcamy również do odwiedzania fan page‑u Kancelarii oraz naszej witryny.
Porady Prawne Online
Kancelaria Adwokacka Adwokat Damian Murdza w Rzeszowie udziela porad prawnych online, w tym z zakresu prawa karnego. Więcej informacji mogą Państwo znaleźć w zakładce Porady Prawne Online.
Stan prawny na dzień 24 czerwca 2024 r.