Kary i środki karne

Polskie prawo karne umożliwia orzekanie wobec osób skazanych za przestępstwo kary i środki karne.

Adwokat Rzeszów Kary i środki karne
Kary i środki karne

Kary

Zgodnie z prawem karnym karami są:

  1. Grzywna.
  2. Ograniczenie wolności.
  3. Pozbawienia wolności.
  4. Dożywotnie pozbawienie wolności.

Grzywna oraz kara ograniczenia wolności są tzw. karami wolnościowymi. Natomiast trzy pozostałe karykarami polegającymi na pozbawieniu sprawcy przestępstwa wolności.

Grzywna

Karę grzywny wymierza się w stawkach dziennych. Sąd, wymierzając karę grzywny, określa liczbę stawek dziennych oraz wysokość stawki dziennej.

Stawki

Karę grzywny wymierza się co do zasady w wysokości od 10 stawek dziennych do 540 stawek dziennych.

Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, a przestępstwo jest zagrożone zarówno grzywną, jak i karą pozbawienia wolności, grzywnę wymierza się w wysokości nie niższej od:

  1. 50 stawek – w przypadku czynu zagrożonego karą pozbawienia wolności nieprzekraczającą roku.
  2. 100 stawek – w przypadku czynu zagrożonego karą pozbawienia wolności nieprzekraczającą 2 lat.
  3. 150 stawek – w przypadku czynu zagrożonego karą pozbawienia wolności przekraczającą 2 lata.

Wysokość stawki

Natomiast wysokość jednej stawki dziennej może być ustalona pomiędzy 10,00 zł a 2.000,00 zł. Sąd, określając wysokość stawki dziennej grzywny, musi wziąć pod uwagę dochody sprawcy przestępstwa, jego warunki osobiste, rodzinne, stosunki majątkowe i możliwości zarobkowe.

Orzeczenie kary grzywny obok innej kary

Grzywnę można także orzec obok kary pozbawienia wolności. Jest to jednak możliwe, gdy sprawca dopuścił się popełnienia przestępstwa w celu osiągnięcia korzyści majątkowej lub gdy korzyść majątkową osiągnął.

Orzeczenie Kary grzywny zamiast kary pozbawienia wolności

Grzywnę można w ściśle określonych przypadkach orzec zamiast kary pozbawienia wolności. Taka możliwość istnieje, gdy popełnione przestępstwo jest zagrożone tylko karą pozbawienia wolności nieprzekraczającą 8 lat, a wymierzona za nie kara pozbawienia wolności nie byłaby surowsza od roku. Wówczas sąd może orzec zamiast ww. kary pozbawienia wolności karę grzywny nie niższą od 150 stawek dziennych. Sąd orzeka o karze grzywny zamiast kary pozbawienia wolności w szczególności, gdy wobec sprawcy orzeka o zastosowaniu środka karnego, środka kompensacyjnego lub przepadku.

Karę grzywny nie można orzec zamiast pozbawienia wolności wobec sprawców, którzy popełniają przestępstwo:

  • w warunkach recydywy;
  • działając w zorganizowanej grupie albo związku mających na celu popełnienie przestępstwa lub przestępstwa skarbowego;
  • o charakterze terrorystycznym;
  • o którym mowa w art. 178a § 4 kk.

Ograniczenie wolności

Wysokość kary

Zgodnie z ogólnymi zasadami prawa karnego, karę ograniczenia wolności wymierza się w miesiącach i latach i najkrócej może wynosić 1 miesiąc, zaś najdłużej 2 lata.

Jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, a przestępstwo jest zagrożone zarówno karą ograniczenia wolności, jak i karą pozbawienia wolności, karę ograniczenia wolności wymierza się w wysokości nie niższej od:

  1. 2 miesięcy – w przypadku czynu zagrożonego karą pozbawienia wolności nieprzekraczającą roku.
  2. 3 miesięcy – w przypadku czynu zagrożonego karą pozbawienia wolności nieprzekraczającą 2 lat.
  3. 4 miesięcy – w przypadku czynu zagrożonego karą pozbawienia wolności przekraczającą 2 lata.

Kara ograniczenia wolności może polegać na:

  1. Obowiązku wykonywania nieodpłatnej, kontrolowanej pracy na cele społeczne.
  2. Potrąceniu wynagrodzenia za pracę w stosunku miesięcznym na cel społeczny wskazany przez sąd.

Sąd, orzekając karę ograniczenia wolności, może orzec również o łącznym zastosowaniu obydwu obowiązków.

Nieodpłatna praca na cele społeczne

Nieodpłatna, kontrolowana praca na cele społeczne jest wymierzana w godzinach w stosunku miesięcznym. Sąd może więc skazać sprawcę przestępstwa na odbywanie nieodpłatnej pracy społecznej w wymiarze od 20 do 40 godzin w stosunku miesięcznym.

Potrącenie wynagrodzenia za pracę

Sąd może orzec wobec sprawcy przestępstwa o potrąceniu od 10% do 25% wynagrodzenia za pracę w stosunku miesięcznym na wskazany cel społeczny.

Należy jednak pamiętać, że potrącenie wynagrodzenia za pracę może być orzeczone wyłącznie wobec osoby zatrudnionej. Ponadto w okresie, na jaki zostało orzeczone potrącenie, skazany nie może rozwiązać bez zgody sądu stosunku pracy.

Orzeczenie Kary ograniczenia wolności zamiast kary pozbawienia wolności

Ograniczenie wolności można w ściśle określonych przypadkach orzec zamiast kary pozbawienia wolności. Taka możliwość istnieje, gdy popełnione przestępstwo jest zagrożone tylko karą pozbawienia wolności nieprzekraczającą 8 lat, a wymierzona za nie kara pozbawienia wolności nie byłaby surowsza od roku. Wówczas sąd może orzec zamiast ww. kary pozbawienia wolności karę ograniczenia wolności nie niższą niż w wymiarze 4 miesięcy. Sąd orzeka o karze ograniczenia wolności zamiast kary pozbawienia wolności w szczególności, gdy wobec sprawcy orzeka o zastosowaniu środka karnego, środka kompensacyjnego lub przepadku.

Karę ograniczenia wolności nie można orzec zamiast pozbawienia wolności wobec sprawców, którzy popełniają przestępstwo:

  • w warunkach recydywy;
  • działając w zorganizowanej grupie albo związku mających na celu popełnienie przestępstwa lub przestępstwa skarbowego;
  • o charakterze terrorystycznym;
  • o którym mowa w art. 178a § 4 kk.

Kary pozbawienia wolności

Karę pozbawienia wolności wymierza się:

  1. Od 1 miesiąca do 30 lat.
  2. Dożywotnio.

Karę pozbawienia wolności, o której mowa w pkt.1 wymierza się w miesiącach i latach.

Orzekanie kary pozbawienia wolności w sprawach o występek

W sprawie o występek zagrożony karą pozbawienia wolności, niezależnie od dolnej granicy ustawowego zagrożenia przewidzianego w ustawie za dany czyn, sąd może orzec jednocześnie karę pozbawienia wolności w wymiarze nieprzekraczającym 3 miesięcy. Natomiast, gdy górna granica ustawowego zagrożenia za występek wynosi przynajmniej 10 lat, to sąd może orzec karę pozbawienia wolności w wymiarze nieprzekraczającym 6 miesięcy, oraz karę ograniczenia wolności do lat 2. W pierwszej kolejności wykonuje się wówczas karę pozbawienia wolności, chyba że ustawa stanowi inaczej.

Środki karne

W sprawie o występek zagrożony karą pozbawienia wolności, niezależnie od dolnej granicy ustawowego zagrożenia przewidzianego w ustawie za dany czyn, sąd może orzec jednocześnie karę pozbawienia wolności w wymiarze nieprzekraczającym 3 miesięcy. Natomiast, gdy górna granica ustawowego zagrożenia za występek wynosi przynajmniej 10 lat, to sąd może orzec karę pozbawienia wolności w wymiarze nieprzekraczającym 6 miesięcy, oraz karę ograniczenia wolności do lat 2. W pierwszej kolejności wykonuje się wówczas karę pozbawienia wolności, chyba że ustawa stanowi inaczej.

Prawo karne

Kancelaria Adwokacka Adw. Damian Murdza z siedzibą w Rzeszowie prowadzi praktykę adwokacką z zakresu prawa karnego. Reprezentujemy zarówno ofiary przestępstw jak i osoby, które zostały oskarżone o ich popełnienie.

Porady Prawne Online

Adwokat Damian Murdza Kancelarii Adwokackiej w Rzeszowie udziela porad prawnych online, w tym z zakresu prawa karnego. Państwo znaleźć w zakładce Porady Prawne Online.

Kancelaria Adwokacka Adwokat Damian Murdza w Internecie

Kancelaria Adwokacka Adwokat Damian Murdza zaprasza również do odwiedzania fun page’u Kancelarii oraz witryny Kancelarii.

Stan prawny na dzień 2 lutego 2024 r.