Odszkodowanie lub zadośćuczynienie przysługuje rodzinie poszkodowanego, który zmarł w wypadku samochodowym lub komunikacyjnym. Odszkodowanie lub zadośćuczynienie można co do zasady dochodzić albo od sprawcy zdarzenia lub od ubezpieczyciela pojazdu.
Odszkodowanie z tytułu zwrotu kosztów leczenia i pogrzebu zmarłej osoby poszkodowanej w wyniku wypadku samochodowego (komunikacyjnego)
Zgodnie z prawem cywilnym, jeżeli wskutek uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia w wyniku wypadku komunikacyjnego (samochodowego) nastąpiła śmierć poszkodowanego, to osoba, która poniosła koszty związane z leczeniem poszkodowanego lub z jego pogrzebem może dochodzić z tego tytułu odszkodowania od ubezpieczyciela sprawcy wypadku. Jeżeli więc rodzina poszkodowanej osoby w wypadku samochodowym (komunikacyjnym) musiała np. zapłacić za leki związane z leczeniem powypadkowym, to przysługuje jej odszkodowanie z tytułu zwrotu kosztów leczenia. Natomiast w przypadku pokrycia kosztów pogrzebu przez członka rodziny, to będzie mógł on dochodzić odszkodowania z tytułu zwrotu kosztów pogrzebu zmarłej osoby poszkodowanej.
Odszkodowanie z tytułu zwrotu kosztów pogrzebu osoby zmarłej w wyniku wypadku samochodowego (komunikacyjnego)
Aby dowiedzieć się za co dokładnie może przysługiwać odszkodowanie z tytułu zwrotu kosztów pogrzebu osoby poszkodowanej, która w wyniku wypadku samochodowego (komunikacyjnego) zmarła, to należy sięgnąć do orzecznictwa Sądu Najwyższego.
- Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 stycznia 1982 r., sygn. akt II CR 556/81:
Obowiązek zwrotu kosztów pogrzebu na podstawie art. 446 par. 1 KC obejmuje zwrot kosztów bezpośrednio z pogrzebem związanych (jak przewóz zwłok, nabycie trumny, zakup miejsca na cmentarzu i in.), jak również zwrot wydatków, odpowiadających zwyczajom danego środowiska. Do tych wydatków zalicza się koszt postawienia nagrobka (w granicach kosztów przeciętnych, jeżeli nawet koszty rzeczywiste były znacznie, np. z uwagi na materiał lub wystrój nagrobka, wyższe), wydatki na wieńce i kwiaty, koszty zakupu odzieży żałobnej i in. Do tych wydatków należy zaliczyć także wydatki na poczęstunek biorących udział w pogrzebie osób, przy uwzględnieniu okoliczności konkretnego przypadku, skoro jest to zwyczaj w zasadzie powszechnie przyjęty, zwłaszcza jeżeli jest w danym środowisku stosowany, i dotyczy przede wszystkim krewnych zmarłego (bliższych i dalszych członków rodziny), jak również innych osób bliżej z denatem związanych, np. najbliższych współpracowników itp. Koszt takiego poczęstunku, utrzymany w rozsądnych stosownie do okoliczności granicach (nie mającego charakteru tzw. stypy pogrzebowej), podlega zwrotowi na równi z innymi kosztami pogrzebu zgodnie z art. 446 par. 1 KC.
- Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 lutego 2004 r., sygn. akt V CK 269/03:
Wbrew stanowisku Sądu Apelacyjnego wydatki w kwocie 500 złotych, poniesione przez siostrę zmarłego na zakup wieńca i zniczy mieszczą się w ramach kosztów pogrzebu, których zwrot przysługuje na podstawie art. 446 § 1 KC. Okoliczność, że wydatek związany był z czczeniem pamięci zmarłego nie stoi na przeszkodzie zaliczeniu go do kosztów pogrzebu, przecież cała uroczystość pogrzebu służy uczczeniu pamięci zmarłego.
- Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 15 maja 2009 r., sygn. akt III CZP 140/08
Zasiłek pogrzebowy przewidziany w art. 77 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (t.j. Dz.U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353 ze zm.) nie podlega uwzględnieniu przy ustalaniu odszkodowania dochodzonego na podstawie art. 446 § 1 KC.
Renta dla osoby najbliższej dla osoby zmarłej w wyniku wypadku samochodowego (komunikacyjnego)
O rentę po osobie zmarłej w wyniku wypadku samochodowego (komunikacyjnego) mogą dochodzić:
- Osoby względem której ciążył na zmarłym ustawowy obowiązek alimentacyjny.
- Osoby bliskie, którym zmarły dobrowolnie i stale dostarczał środków utrzymania.
Renta dla osoby, względem której ciążył na zmarłym ustawowy obowiązek alimentacyjny
Jeśli osoba poszkodowana, która w wyniku wypadku komunikacyjnego (samochodowego) zmarła, była ustawowo obowiązana do alimentacji osób trzecich, to uprawniony do tych świadczeń alimentacyjnych może żądać od sprawcy wypadku komunikacyjnego (samochodowego) renty obliczonej stosownie do potrzeb osoby uprawnionej oraz do możliwości zarobkowych i majątkowych zmarłego przez czas prawdopodobnego trwania obowiązku alimentacyjnego. Dla przykładu można podać, że jeśli osobą poszkodowaną, która w wyniku wypadku komunikacyjnego (samochodowego) zmarła, był ojciec małoletniego syna, to jego dziecko będzie miało prawo dochodzenia renty od sprawcy wypadku przez czas prawdopodobnego trwania tego obowiązku alimentacyjnego, czyli np. do zakończenia okresu nauki.
Renta dla osoby, względem której zmarły dobrowolnie i stale dostarczał środków utrzymania
Przyznanie renty odszkodowawczej dla osoby, względem której zmarły dobrowolnie i stale dostarczał środków utrzymania jest możliwe wyłącznie wtedy, gdy z okoliczności faktycznych wynika, że wymagają tego zasady współżycia społecznego. Przesłanki przyznania tej renty odszkodowawczej doprecyzowuje Sąd Najwyższy, który w wyroku z dnia 13 czerwca 2018 r., sygn. akt IV CSK 276/17, stwierdził, że:
Należy zauważyć, z uwzględnieniem przesłanek, o których mowa w art. 446 § 2 zdanie drugie KC, że przekazywane przez zmarłego syna środki utrzymania miały charakter pozaalimentacyjny, za zachowaniem których przemawiać muszą zasady słuszności. W art. 446 § 2 zdanie pierwsze KC przewidziane zostały samodzielne przesłanki określenia wysokości renty: potrzeby poszkodowanego oraz możliwości majątkowe i zarobkowe zmarłego. Przepis ten stosuje się do renty („takiej samej renty…”) wypłacanej jako ekwiwalent dobrowolnego i stałego dostarczania środków utrzymania osobom bliskim zmarłego, na których nie ciążył obowiązek alimentacyjny. Wśród tych przesłanek nie ma pozostawania w niedostatku, a więc nieuprawniona była idąca w tym kierunku interpretacja art. 135 KRO przez Sąd drugiej instancji. Z kolei, art. 133 § 2 KRO podmiotowo wyznacza krąg osób uprawnionych do alimentacji, ale tylko znajdujących się w niedostatku. Z dokonanych ustaleń nic nie wskazuje, aby przepisy te miały decydować o zasadności renty w rozpoznawanej sprawie, zwłaszcza że wysokość renty obliczonej według wskazówek art. 446 § 2 KC może być wyższa niż świadczenie alimentacyjne (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 16 maja 2008 r., III CSK 386/07, OSNC-ZD 2009, nr B, poz. 50). Renta przewidziana w art. 446 KC ma charakter odszkodowawczy, a jej celem jest przywrócenie stanu, jaki istniał w chwili śmierci bezpośrednio poszkodowanego, w granicach możliwych do zrealizowania (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 21 listopada 1995 r., III CRN 46/95, Prokuratura i Prawo 1996, nr 5, poz. 33 wkładka; z dnia 17 lutego 1998 r., II CKN 595/97, nie publ.; z dnia 10 maja 2012 r., IV CSK 416/11, nie publ.; z dnia 26 lipca 2012 r., I PK 18/12, nie publ.; z dnia 30 stycznia 2015 r., III CSK 132/14, OSNC-ZD 2016, nr 2, poz. 31).
Odszkodowanie dla najbliższych członków rodziny osoby poszkodowanej, która zmarła na skutek wypadku samochodowego (komunikacyjnego)
Zgodnie z prawem cywilnym, członek najbliższej rodziny osoby poszkodowanej, która zmarła na skutek wypadku samochodowego (komunikacyjnego), może dochodzić od ubezpieczyciela stosownego odszkodowania, jeżeli wskutek śmierci osoby poszkodowanej nastąpiło znaczne pogorszenie sytuacji życiowej członka najbliższej rodziny zmarłego.
O tym, co należy rozumieć pod pojęciem: „stosowne odszkodowanie” wielokrotnie wypowiadał się Sąd Najwyższy. I tak dla przykładu:
- Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 6 lutego 2018 r., sygn. akt IV CSK 76/17:
W orzecznictwie Sądu Najwyższego utrwalił się także pogląd, że prawidłowa wykładnia określenia „stosowne odszkodowanie” w rozumieniu art. 446 § 3 KC powinna uwzględniać okoliczności konkretnej sprawy, ale także wartość ekonomiczną odszkodowania. Musi ono wyrażać taką kwotę, która odczuwalna jest jako realne, adekwatne przysporzenie zarówno przez uprawnionego, jak i z obiektywnego punktu widzenia uwzględniającego ocenę większości rozsądnie myślących ludzi (por. m.in. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 30 czerwca 2004 r., IV CK 445/03, M. Prawn. 2006, nr 6, str. 315 i z dnia 11 lipca 2012 r., II CSK 677/11, nie publ.)
- Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 20 sierpnia 2014 r., sygn. akt IV CSK 144/14:
Odszkodowanie należne na podstawie art. 446 § 3 KC nie jest odszkodowaniem pełnym w rozumieniu art. 361 § 2 KC, lecz z woli ustawodawcy „stosownym”, tj. takim, które ułatwi przystosowanie się uprawnionemu do zmienionej sytuacji życiowej. Dyspozycja tego przepisu nie obejmuje zatem obowiązku wyrównania wszystkich szkód ustalonych detalicznie, pozostających w związku przyczynowym ze śmiercią członka bliskiej rodziny. Roszczenie to jest roszczeniem indywidualnym służącym zaspokojeniu szkody majątkowej, przysługującym tym z członków rodziny zmarłego, u których śmierć osoby bliskiej spowodowała znaczne pogorszenie ich sytuacji życiowej. Świadczenie z tego tytułu powinno być przyznawane, według stopnia pogorszenia sytuacji każdego z uprawnionych (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 15 września 1965 r., I PR 317/65, NP. 1966, nr 4, s. 51, z dnia 24 października 2007 r. IV CSK 194/07 (…) i z dnia 14 marca 2007 r., I CSK 465/06, OSP 2008, nr 11, poz. 123. Na podstawie art. 446 § 3 KC sąd może więc przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego stosowne odszkodowanie, jeżeli wskutek jego śmierci nastąpiło znaczne pogorszenie ich sytuacji życiowej. Odszkodowanie takie ma zrekompensować szkodę majątkową powstałą na skutek wstrząsu gospodarczego wywołanego śmiercią osoby najbliższej, co wpływa na sytuację życiową bliskich i stwarza konieczność podejmowania wzmożonych przez nich wysiłków. Celem świadczenia wynikającego z art. 446 § 3 KC jest umożliwienie uprawnionemu przystosowania się do zmienionych warunków, na skutek śmierci osoby bliskiej.
Zadośćuczynienie za doznaną krzywdę z tytułu śmierci osoby najbliższej spowodowanej wypadkiem samochodowym (komunikacyjnym) dla członka najbliższej rodziny zmarłego
Zgodnie z prawem cywilnym, członek najbliższej rodziny osoby poszkodowanej, która zmarła na skutek wypadku samochodowego (komunikacyjnego), może dochodzić od ubezpieczyciela sprawcy wypadku komunikacyjnego (samochodowego) odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.
W tym miejscu należy zapoznać się z następującym orzecznictwem Sądu Najwyższego:
- Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 stycznia 2019 r., sygn. akt I PK 264/17:
W przypadku zadośćuczynienia z art. 446 § 4 KC sąd orzekający zasądza jego kwotę przy uwzględnieniu dramatyzmu doznań osoby bliskiej, poczucia osamotnienia i pustki, cierpień moralnych i wstrząsu psychicznego wywołanego śmiercią osoby najbliższej, rodzaju i intensywności więzi łączącej pokrzywdzonego ze zmarłym, oparcia w innych osobach bliskich, wieku osoby uprawnionej do zadośćuczynienia, stopnia w jakim pokrzywdzony będzie umiał się znaleźć w nowej rzeczywistości i zdolności jej zaakceptowania, leczenia doznanej traumy, a także uwzględniając wiek pokrzywdzonego (zob. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 22 lutego 2018 r., I CSK 377/17). Określenie wysokości zadośćuczynienia na podstawie ocennych kryteriów, stanowi istotny atrybut sądów meriti i prawomocne orzeczenie sądu może zostać skutecznie zakwestionowane w skardze kasacyjnej jedynie w razie stwierdzenia wyraźnego naruszenia zasad ustalania zadośćuczynienia (por. wyroki z dnia 15 września 1999 r., III CKN 339/98, OSNC 2000 nr 3, poz. 58, z dnia 12 października 2000 r., IV CKN 128/00).
- Wyrok Sądu Najwyższego z dnia 1 czerwca 2017 r., sygn. akt I CSK 595/16:
W judykaturze zasadnie podniesiono, że sprawach o zadośćuczynienie na podstawie art. 446 § 4 KC, indywidualizacja ocen w zakresie dotyczącym rozmiaru krzywdy i wysokości zadośćuczynienia doznaje ograniczeń. W przypadkach, w których stopień bliskości osoby uprawnionej względem zmarłego jest taki sam, wiek uprawnionego podobny, podobna intensywność więzi między uprawnionym a zmarłym, podobna skala przeżywanego bólu i cierpień przez uprawnionego, podobny stopień negatywnego wpływu śmierci osoby najbliższej na życie uprawnionego, powinny być zasądzane podobne kwoty tytułem zadośćuczynienia za krzywdę doznaną wskutek śmierci osoby najbliższej. Uogólniając, sądy powinny w miarę możliwości dokonywać jednolitej oceny podobnych przypadków (por. wyroki Sądu Najwyższego z dnia 17 kwietnia 2015 r,, III CSK 173/14, i z dnia 15 maja 2015 r., V CSK 439/14. 1292 oraz z dnia 16 grudnia 2014 r., I PK 124/14, OSNP 2016, nr 6, poz. 70).
Usługi Kancelarii Adwokackiej w sprawach z zakresu dochodzenia odszkodowania i zadośćuczynienia dla członków najbliższej rodziny osoby poszkodowanej, która zmarła na skutek wypadku samochodowego (komunikacyjnego)
Kancelaria Adwokacka Adwokat Damian Murdza z siedzibą w Rzeszowie reprezentuje swoich klientów w sprawach cywilnych, w tym w sprawach o odszkodowanie i zadośćuczynienie z tytułu śmierci osoby najbliższej, która zmarła w wyniku wypadku samochodowego (komunikacyjnego), zarówno w postępowaniu sądowym, jak i również w postępowaniu przed ubezpieczycielem (w tzw. postępowaniu likwidacyjnym) oraz w postępowaniu karanym.
Więcej informacji mogą Państwo uzyskać umawiając się z adwokatem na termin spotkania.
Zachęcamy również do odwiedzania fan page-u Kancelarii oraz naszej witryny.
Bezpłatne porady prawne
Klienci Kancelarii Adwokackiej mogą uzyskać od adwokata bezpłatną pomoc prawną z zakresu dochodzenia od ubezpieczyciela odszkodowania lub zadośćuczynienia. Więcej informacji w zakładce Bezpłatne porady prawne.