Odstąpienie od umowy przez konsumenta

Zgodnie z powyższą ustawą, konsument, który zawarł umowę na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa (np. sklep internetowy), może w terminie 14 dni odstąpić od niej bez podawania jakiejkolwiek przyczyny i bez ponoszenia kosztów. Wyjątki od zasady nie ponoszenia przez konsumenta kosztów zostaną opisane niżej.

Konsument

Zgodnie z prawem cywilnym za konsumenta uważa się osobę fizyczną dokonującą z przedsiębiorcą czynności prawnej niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. Konsumentem zatem będzie np. osoba kupująca na własny użytek samochód w salonie czy też w komisie.

Konsument – umowa zawarta na odległość

Przez umowę zawartą na odległość należy rozumieć (zgodnie z ustawą o prawach konsumenta) umowę zawartą z konsumentem w ramach zorganizowanego systemu zawierania umów na odległość, bez jednoczesnej fizycznej obecności stron, z wyłącznym wykorzystaniem jednego lub większej liczby środków porozumiewania się na odległość do chwili zawarcia umowy włącznie. Przykładem takie umowy jest zakup książki w księgarni internetowej.

Konsument – umowa zawarta poza lokalem przedsiębiorstwa

Przez umowę zawartą poza lokalem przedsiębiorstwa (zgodnie z ustawą o prawach konsumenta) należy rozumieć umowę z konsumentem zawartą:

1. Przy jednoczesnej fizycznej obecności stron w miejscu, które nie jest lokalem przedsiębiorstwa danego przedsiębiorcy (np. zawarcie z ubezpieczycielem umowy ubezpieczenia w kawiarni).
2. W wyniku przyjęcia oferty złożonej przez konsumenta w okolicznościach, o których mowa w pkt. 1 (np. konsument złożył ofertę właścicielowi salonu samochodowego zakupu od niego pojazdu za X zł, a ten ofertę tą przyjmuje).
3. W lokalu przedsiębiorstwa danego przedsiębiorcy lub za pomocą środków porozumiewania się na odległość bezpośrednio po tym, jak nawiązano indywidualny i osobisty kontakt z konsumentem w miejscu, które nie jest lokalem przedsiębiorstwa danego przedsiębiorcy, przy jednoczesnej fizycznej obecności stron (np. właściciel salonu samochodowego zaoferował konsumentowi, który przebywał w kawiarni, zakup samochodu, a następnie umowa został podpisana w lokalu należącym do przedsiębiorstwa właściciela salonu samochodowego).
4. Podczas wycieczki zorganizowanej przez przedsiębiorcę, której celem lub skutkiem jest promocja oraz zawieranie umów z konsumentami (np. właściciel firmy meblowej organizuje dla konsumentów zwiedzanie jego fabryki w celu promocji jego firmy oraz zawarcia z tymi konsumentami umowy sprzedaży).

Lokal przedsiębiorstwa

Przez lokal przedsiębiorstwa (zgodnie z ustawą o prawach konsumenta) należy rozumieć:

1. Miejsce prowadzenia działalności będące nieruchomością albo częścią nieruchomości, w którym przedsiębiorca prowadzi działalność na stałe (np. salon meblowy).
2. Miejsce prowadzenia działalności będące rzeczą ruchomą, w którym przedsiębiorca prowadzi działalność zwyczajowo albo na stałe (np. sklep obwoźny).

Termin do złożenia oświadczenia o odstąpieniu od umowy

Konsument ma prawo do odstąpienia od umowy w terminie 14 dni. Termin ten rozpoczyna się:

1. Dla umowy, w wykonaniu której przedsiębiorca wydaje rzecz, będąc zobowiązany do przeniesienia jej własności – od objęcia rzeczy w posiadanie przez konsumenta lub wskazaną przez niego osobę trzecią inną niż przewoźnik.
2. Dla umowy opisanej w pkt. 1, która obejmuje wiele rzeczy, które są dostarczane osobno, partiami lub w częściach – od objęcia w posiadanie ostatniej rzeczy, partii lub części.
3. Dla umowy opisanej w pkt. 1, która polega na regularnym dostarczaniu rzeczy przez czas oznaczony – od objęcia w posiadanie pierwszej rzeczy.
4. Dla pozostałych umów – od dnia zawarcia umowy.

Jeżeli jednak konsument nie został poinformowany przez przedsiębiorcę o prawie do odstąpienia od umowy, to prawo to wygasa po upływie 12 miesięcy od dnia upływu terminu do odstąpienia od umowy. Jeżeli jednak konsument został poinformowany przez przedsiębiorcę o prawie do złożenia oświadczenia o odstąpieniu od umowy w terminie 12 miesięcy od dnia upływu terminu do odstąpienia od umowy, to termin odstąpienia od umowy upływa po 14 dniach od udzielenia konsumentowi informacji o tym prawie. Konsument może odstąpić od umowy, składając przedsiębiorcy wyraźne oświadczenie woli o odstąpieniu od umowy. Ustawa o prawach konsumenta nie przewiduje żadnego ograniczenia w tym zakresie. Konsument może zatem złożyć oświadczenie o odstąpieniu od umowy zarówno ustnie jak i na piśmie. Ustawa wskazuje jednak, że można złożyć oświadczenie o odstąpieniu od umowy na formularzu, którego wzór stanowi załącznik do w/w ustawy. Natomiast w przypadku, gdy przedsiębiorca zapewnia możliwość złożenia oświadczenia o odstąpieniu od umowy drogą elektroniczną, to konsument może także odstąpić od umowy przez złożenie oświadczenia na stronie internetowej przedsiębiorcy.

Skutki złożenia oświadczenia o odstąpieniu od umowy

W przypadku skutecznego odstąpienia przez konsumenta od umowy zawartej na odległość lub umowy poza lokalem przedsiębiorstwa, to taką umowę uważa się za niezawartą. Prawo uznaje w takiej sytuacji, że konsument nigdy nie związał się z przedsiębiorcą przedmiotową umową. W takim przypadku przedsiębiorca zobowiązany jest do niezwłocznego zwrócenia konsumentowi wszystkich dokonanych przez niego płatności, w tym kosztów dostarczenia rzeczy. Przedsiębiorca dokonuje zwrotu płatności przy użyciu takiego samego sposobu zapłaty, jakiego użył konsument, chyba że konsument wyraźnie zgodził się na inny sposób zwrotu, który nie wiąże się z żadnymi kosztami. Przedsiębiorca powinien dokonać zwrotu powyższych płatności w terminie nieprzekraczającym 14 dni od dnia otrzymania oświadczenia konsumenta o odstąpieniu od umowy. Należy jednak pamiętać, że w przypadku, gdy przedsiębiorca nie zaproponował, iż sam odbierze od konsumenta sprzedaną rzecz, to może on wstrzymać się ze zwrotem płatności otrzymanych od konsumenta do chwili otrzymania rzeczy z powrotem lub dostarczenia przez konsumenta dowodu jej odesłania, w zależności od tego, które zdarzenie nastąpiło wcześniej. Zgodnie z ustawą o prawach konsumenta, konsument jest zobowiązany do niezwłocznego zwrócenia zakupionej rzeczy przedsiębiorcy lub do przekazania jej osobie upoważnionej przez przedsiębiorcę (zwykle jest to pracownik sklepu z działu obsługi konsumenta), chyba że przedsiębiorca zaproponował, że sam odbierze rzecz. Do zachowania tego terminu wystarczy odesłanie rzeczy przed jego terminem. Mimo wszystko wskazane jest, by konsument razem z oświadczeniem o odstąpieniu od umowy przekazał przedsiębiorcy zakupioną rzecz. Konsument ponosi tylko bezpośrednie koszty zwrotu zakupionego towaru. Przedsiębiorca może jednak wziąć na siebie obowiązek poniesienia tychże kosztów. Konsument nie będzie również obciążony bezpośrednimi kosztami zwrotu rzeczy w przypadku, gdy przedsiębiorca nie poinformował go o obowiązku poniesienia tych kosztów. Konsument także będzie ponosił dodatkowe koszty, jeżeli wybrał sposób dostarczenia towaru inny niż najtańszy zwykły sposób dostarczenia oferowany przez przedsiębiorcę. Należy również pamiętać, że konsument ponosi odpowiedzialność za zmniejszenie wartości rzeczy będące wynikiem korzystania z niej w sposób wykraczający poza konieczny do stwierdzenia charakteru, cech i funkcjonowania rzeczy, chyba że przedsiębiorca nie poinformował konsumenta o prawie odstąpienia od umowy. Ponadto trzeba podkreślić, że w przypadku odstąpienia przez konsumenta od zawartej umowy wygasają również powiązane z nią umowy dodatkowe zawarte przez konsumenta, jeżeli na ich podstawie świadczenie jest spełniane przez przedsiębiorcę lub osobę trzecią na podstawie porozumienia z przedsiębiorcą.

Wyłączenie prawa konsumenta do odstąpienia od umowy

Prawo do odstąpienia od umowy zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa lub zawartej na odległość nie przysługuje konsumentowi w odniesieniu do umów:  

1. O świadczenie usług, jeżeli przedsiębiorca wykonał w pełni usługę za wyraźną zgodą konsumenta, który został poinformowany przed rozpoczęciem świadczenia, że po spełnieniu świadczenia przez przedsiębiorcę utraci prawo odstąpienia od umowy;
2. W której cena lub wynagrodzenie zależy od wahań na rynku finansowym, nad którymi przedsiębiorca nie sprawuje kontroli, i które mogą wystąpić przed upływem terminu do odstąpienia od umowy;
3. W której przedmiotem świadczenia jest rzecz nieprefabrykowana, wyprodukowana według specyfikacji konsumenta lub służąca zaspokojeniu jego zindywidualizowanych potrzeb;
4. W której przedmiotem świadczenia jest rzecz ulegająca szybkiemu zepsuciu lub mająca krótki termin przydatności do użycia;
5. W której przedmiotem świadczenia jest rzecz dostarczana w zapieczętowanym opakowaniu, której po otwarciu opakowania nie można zwrócić ze względu na ochronę zdrowia lub ze względów higienicznych, jeżeli opakowanie zostało otwarte po dostarczeniu;
6. W której przedmiotem świadczenia są rzeczy, które po dostarczeniu, ze względu na swój charakter, zostają nierozłącznie połączone z innymi rzeczami;
7. W której przedmiotem świadczenia są napoje alkoholowe, których cena została uzgodniona przy zawarciu umowy sprzedaży, a których dostarczenie może nastąpić dopiero po upływie 30 dni i których wartość zależy od wahań na rynku, nad którymi przedsiębiorca nie ma kontroli;
8. W której konsument wyraźnie żądał, aby przedsiębiorca do niego przyjechał w celu dokonania pilnej naprawy lub konserwacji; jeżeli przedsiębiorca świadczy dodatkowo inne usługi niż te, których wykonania konsument żądał, lub dostarcza rzeczy inne niż części zamienne niezbędne do wykonania naprawy lub konserwacji, prawo odstąpienia od umowy przysługuje konsumentowi w odniesieniu do dodatkowych usług lub rzeczy;
9. W której przedmiotem świadczenia są nagrania dźwiękowe lub wizualne albo programy komputerowe dostarczane w zapieczętowanym opakowaniu, jeżeli opakowanie zostało otwarte po dostarczeniu;
10. O dostarczanie dzienników, periodyków lub czasopism, z wyjątkiem umowy o prenumeratę;
11. Zawartej w drodze aukcji publicznej;
12. O świadczenie usług w zakresie zakwaterowania, innych niż do celów mieszkalnych, przewozu rzeczy, najmu samochodów, gastronomii, usług związanych z wypoczynkiem, wydarzeniami rozrywkowymi, sportowymi lub kulturalnymi, jeżeli w umowie oznaczono dzień lub okres świadczenia usługi;
13. O dostarczanie treści cyfrowych, które nie są zapisane na nośniku materialnym, jeżeli spełnianie świadczenia rozpoczęło się za wyraźną zgodą konsumenta przed upływem terminu do odstąpienia od umowy i po poinformowaniu go przez przedsiębiorcę o utracie prawa do odstąpienia od umowy.

Usługi Kancelarii Adwokackiej z zakresu spraw konsumenckich

Kancelaria Adwokacka Adwokat Damian Murdza z siedzibą w Rzeszowie reprezentuje swoich klientów w sprawach cywilnych, w tym w sprawach konsumenckich. Klienci Kancelarii Adwokackiej są reprezentowani zarówno na etapie postępowania reklamacyjnego, jak i na etapie postępowania sądowego.

Bezpłatne porady prawne

Klienci Kancelarii Adwokackiej mogą uzyskać od adwokata darmowe porady prawne z zakresu praw konsumenta. Więcej informacji w zakładce Bezpłatne porady prawne oraz w witrynie Kancelarii.

Stan prawny na dzień 1 lutego 2021 r.