Stalking

Oczy­wi­ście błęd­ny, w świe­tle tre­ści art. 190a § 1 KK w zw. z art. 115 § 11 KK, jest pogląd, zgod­nie z któ­rym oce­na upo­rczy­wo­ści dzia­ła­nia spraw­cy powin­na być odno­szo­na oddziel­nie do każ­dej z osób pokrzyw­dzo­nych (s. 3 uza­sad­nie­nia Sądu ad quem), mimo że pomię­dzy nimi zacho­dzi­ły rela­cje, o któ­rych mowa w art. 115 § 11 KK, sko­ro w art. 190a § 1 KK, w zakre­sie redak­cji zna­mion przed­mio­tu czyn­no­ści wyko­naw­czej, uży­to alter­na­ty­wy łącz­nej: „Kto przez (…) nęka­nie innej oso­by lub oso­by jej naj­bliż­szej (podkr. — SN). Ten błąd w wykład­ni art. 190a § 1 KK w odnie­sie­niu do cechy zna­mie­nia przed­mio­tu zama­chu, dopro­wa­dził do bez­pod­staw­ne­go „roz­bi­cia” czy­nu zabro­nio­ne­go doko­na­ne­go przez oskar­żo­ne­go na sze­reg czy­nów sto­sow­nie do ilo­ści osób pokrzyw­dzo­nych, co spo­wo­do­wa­ło zde­kom­ple­to­wa­nie zna­mion występ­ku tzw. stal­kin­gu (przez stwier­dze­nie bra­ku prze­słan­ki upo­rczy­wo­ści — zob. s. 5 in princ. uza­sad­nie­nia Sądu odwoławczego).Wadliwie Sąd odwo­ław­czy zin­ter­pre­to­wał tak­że zna­mię „istot­no­ści” naru­sze­nia pra­wa do pry­wat­no­ści. Stwier­dził, że „utrwa­la­nie czyn­no­ści dnia codzien­ne­go, wyko­ny­wa­nych na zewnątrz budyn­ku miesz­kal­ne­go (…) o ile nie­wąt­pli­wie sta­no­wi­ło naru­sze­nie pry­wat­no­ści pokrzyw­dzo­nych, to jed­nak z uwa­gi na ich neu­tral­ny cha­rak­ter, nie­roz­pow­szech­nia­nie przez oskar­żo­ne­go utrwa­lo­nych mate­ria­łów (…) oraz wza­jem­ność zacho­wa­nia pokrzyw­dzo­nych (…) naru­sze­nie pry­wat­no­ści pokrzyw­dzo­nych nie może być postrze­ga­ne jako istot­ne” (s. 5 uza­sad­nie­nia Sądu ad quem).Dostrzegalne są trud­no­ści w zde­fi­nio­wa­niu poję­cia „pra­wo do pry­wat­no­ści”, jed­nak war­to tu odwo­łać się do powo­ły­wa­nej w piśmien­nic­twie rezo­lu­cji Zgro­ma­dze­nia Par­la­men­tar­ne­go Rady Euro­py nr 42 z 1970 r., gdzie uzna­no, że „pra­wo do pry­wat­no­ści wyra­ża się przede wszyst­kim w pra­wie do pro­wa­dze­nia wła­sne­go życia z mini­mum inge­ren­cji. Obej­mu­je pry­wat­ne, rodzin­ne i domo­we życie, fizycz­ną i psy­chicz­ną inte­gral­ność, honor i repu­ta­cję, pra­wo do tego, aby nie być przed­sta­wia­nym w fał­szy­wym świe­tle, do nie­ujaw­nia­nia zarów­no fak­tów obo­jęt­nych (podkr. — SN), jak i kło­po­tli­wych, do zaka­zu publi­ka­cji bez zgo­dy wła­snej wypo­wie­dzi i wize­run­ku, ochro­nę przed ujaw­nia­niem infor­ma­cji prze­ka­za­nych lub otrzy­ma­nych w warun­kach pouf­no­ści” (cyt. za: N. Kłą­czyń­ska, w: Komen­tarz do art. 190a Kodek­su kar­ne­go, w: Kodeks kar­ny. Część szcze­gól­na. Komen­tarz, red. J. Gie­zek, teza 9).I rze­czy­wi­ście, pra­wo do pry­wat­no­ści wyra­ża się tak­że w wol­no­ści od inge­ren­cji w życie pry­wat­ne, rodzin­ne i domo­we, i to nie­za­leż­nie do tego, czy doty­czy fak­tów obo­jęt­nych czy kło­po­tli­wych. Nale­ży zatem stwier­dzić, że naru­sze­nie pry­wat­no­ści nastę­pu­je z momen­tem okre­ślo­ne­go dzia­ła­nia spraw­cy, wkra­cza­ją­ce­go w sfe­rę życia pry­wat­ne­go pokrzyw­dzo­ne­go, np. poprzez nagra­nia lub foto­gra­fo­wa­nie. O istot­no­ści naru­sze­nia pra­wa do pry­wat­no­ści nie decy­du­je sama treść mate­ria­łów powsta­ła w wyni­ku nie­upraw­nio­ne­go wkro­cze­nia w sfe­rę pry­wat­no­ści pokrzyw­dzo­ne­go, ale przede wszyst­kim to, w jaki spo­sób do naru­sze­nia doszło i ewen­tu­al­nie jak czę­sto docho­dzi­ło do tych naru­szeń. W tym dru­gim aspek­cie uwi­dacz­nia się iunc­tim mię­dzy zna­mie­niem upo­rczy­wo­ści nęka­nia a zna­mie­niem istot­no­ści naru­sze­nia pra­wa do pry­wat­no­ści. Trud­no bowiem wyobra­zić sobie sytu­ację, w któ­rej upo­rczy­we nęka­nie pokrzyw­dzo­ne­go łączą­ce się z naru­sze­niem pry­wat­no­ści, nie sta­no­wi­ło­by istot­ne­go naru­sze­nia tego pra­wa. Wobec wyra­ża­ne­go ponad­to w piśmien­nic­twie poglą­du, zgod­nie z któ­rym „pry­wat­ność sama w sobie, nie­za­leż­nie od kon­kret­nej naru­szo­nej jej sfe­ry, jest dobrem na tyle istot­nym, że każ­de jej naru­sze­nie jest istot­ne” (M. Mozga­wa, Komen­tarz do art. 190a Kodek­su kar­ne­go, w: Kodeks kar­ny. Komen­tarz, red. M. Mozga­wa, teza 7) nie jest bez­pod­staw­ne prze­ko­na­nie o tym, że zna­mię „istot­no­ści” sta­no­wi super­flu­um usta­wo­we, co przy posza­no­wa­niu zaka­zu wykład­ni per non est pro­wa­dzi do wnio­sku, że zawę­że­nie zakre­su kry­mi­na­li­za­cji przez waru­nek speł­nie­nia tej prze­słan­ki kore­spon­du­je z wymo­giem co do usta­le­nia stop­nia inten­syw­no­ści zacho­wa­nia sprawcy.

Wbrew temu, co wska­zu­je Sąd odwo­ław­czy, nie­istot­ne dla zna­mie­nia istot­no­ści naru­sze­nia pra­wa do pry­wat­no­ści było to, że oskar­żo­ny nie roz­po­wszech­nił utrwa­lo­nych mate­ria­łów. To, czy i ewen­tu­al­nie, w jaki spo­sób spraw­ca roz­po­rzą­dził uzy­ska­ny­mi nagra­nia­mi lub zdję­cia­mi, ma zna­cze­nie dla oce­ny stop­nia spo­łecz­nej szko­dli­wo­ści czy­nu, nie może nato­miast rzu­to­wać na kwe­stię wypeł­nie­nia zna­mion prze­stęp­stwa z art. 190a § 1 KK.