KANCELARIA ADWOKACKA

Adwokat Damian Murdza

w Rzeszowie

Spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu – Adwokat Rzeszów – pomoc prawna w sprawach dotyczących poważnych uszkodzeń ciała i konsekwencji prawnych.
Pokrzyw­dzo­ny i jego uprawnienia

Spo­wo­do­wa­nie cięż­kie­go uszczerb­ku na zdro­wiu to jed­no z naj­po­waż­niej­szych prze­stępstw prze­ciw­ko zdro­wiu i życiu czło­wie­ka. Zarzu­ty z art. 156 kk mogą pro­wa­dzić do wie­lo­let­nie­go pozba­wie­nia wol­no­ści. Już pierw­sze prze­słu­cha­nie ma zna­cze­nie dla całe­go postę­po­wa­nia, dla­te­go nie war­to podej­mo­wać żad­nych dzia­łań bez wspar­cia adwo­ka­ta.

📞 +48 695 460 778
🌐 Umów spo­tka­nie
📍 Rze­szów, ul. Szo­pe­na 17, III piętro

Podstawa prawna

Prze­pi­sy doty­czą­ce spo­wo­do­wa­nia uszczerb­ku na zdro­wiu znaj­du­ją się w Kodek­sie kar­nym. Naj­waż­niej­sze z nich to:

  1. art. 156 kk – spo­wo­do­wa­nie cięż­kie­go uszczerb­ku na zdrowiu,

  2. art. 156a kk – nakła­nia­nie lub zmu­sza­nie innej oso­by do samo­usz­ko­dze­nia (w zakre­sie art. 156 § 1 pkt 3),

  3. art. 157 kk – śred­ni i lek­ki uszczer­bek na zdrowiu,

  4. art. 157a kk – uszczer­bek na zdro­wiu dziec­ka poczętego.

Zna­cze­nie mają też prze­pi­sy ogól­ne: art. 9 kk (umyśl­ność i nie­umyśl­ność), art. 59 kk (odstą­pie­nie od wymie­rze­nia kary), art. 60 kk (nad­zwy­czaj­ne zła­go­dze­nie kary).
Wię­cej infor­ma­cji o prze­bie­gu postę­po­wa­nia i moż­li­wo­ściach obro­ny znaj­dziesz w sek­cji Pora­dy praw­ne Adwo­ka­ta Damia­na Mur­dzy.

Czym jest ciężki uszczerbek na zdrowiu (art. 156 kk)?

Poję­cie cięż­kie­go uszczerb­ku na zdro­wiu odno­si się do przy­pad­ków, gdy docho­dzi do wyjąt­ko­wo poważ­ne­go i trwa­łe­go naru­sze­nia funk­cji orga­ni­zmu. Obej­mu­je ono naj­cięż­sze skut­ki zdro­wot­ne, któ­re mają bez­po­śred­ni wpływ na dal­sze życie pokrzyw­dzo­ne­go.

Ciężki uszczerbek na zdrowiu – definicja (art. 156 § 1 kk)

Cięż­ki uszczer­bek na zdro­wiu to poważ­ne i trwa­łe naru­sze­nie funk­cji orga­ni­zmu, skut­ku­ją­ce kalec­twem, cho­ro­bą zagra­ża­ją­cą życiu, trwa­łą nie­zdol­no­ścią do pra­cy lub istot­nym oszpeceniem.

W szcze­gól­no­ści cho­dzi o:

  • pozba­wie­nie wzro­ku, słu­chu, mowy lub zdol­no­ści płodzenia,

  • inne cięż­kie kalec­two, cho­ro­bę nie­ule­czal­ną lub długotrwałą,

  • cho­ro­bę real­nie zagra­ża­ją­cą życiu,

  • trwa­łą cho­ro­bę psychiczną,

  • cał­ko­wi­tą albo znacz­ną trwa­łą nie­zdol­ność do pra­cy w zawodzie,

  • trwa­łe, istot­ne oszpe­ce­nie lub znie­kształ­ce­nie ciała.

Sąd Naj­wyż­szy dopre­cy­zo­wał m.in., że:

  • cho­ro­ba real­nie zagra­ża­ją­ca życiu to stan nie­za­leż­ny od cza­su lecze­nia (IV KO 19/05; IV KK 212/04),

  • utra­ta funk­cji jed­ne­go z narzą­dów parzy­stych (np. oka, ner­ki) jest „innym cięż­kim kalec­twem” (III KK 196/12),

  • trwa­łe i istot­ne oszpe­ce­nie pozo­sta­je cięż­kim uszczerb­kiem nawet po chi­rur­gicz­nym lecze­niu (IV KK 131/20).

Typy czynu i zagrożenie karą

W zależ­no­ści od zamia­ru spraw­cy i skut­ku czy­nu, Kodeks kar­ny roz­róż­nia trzy typy przestępstwa:

Prze­pis Cha­rak­ter czynu Sku­tek Kara
art. 156 § 1 kk umyśl­ny cięż­ki uszczerbek 3 – 20 lat pozba­wie­nia wolności
art. 156 § 2 kk nie­umyśl­ny cięż­ki uszczerbek do 3 lat
art. 156 § 3 kk umyśl­ny co do uszczerb­ku + nie­umyśl­ny co do śmierci śmierć czło­wie­ka od 5 lat do 30 lat albo doży­wot­nie pozba­wie­nie wolności

Podsumowanie kar za najcięższe warianty

  • Art. 156 § 1 kk (umyśl­ne spo­wo­do­wa­nie cięż­kie­go uszczerb­ku): 3–20 lat pozba­wie­nia wol­no­ści (zbrod­nia).

  • Art. 156 § 3 kk (cięż­ki uszczer­bek ze skut­kiem śmier­tel­nym): 5–30 lat albo doży­wot­nie pozba­wie­nie wol­no­ści (zbrod­nia).

Umyślność i nieumyślność

Zgod­nie z art. 9 kk, czyn jest umyśl­ny, gdy spraw­ca chce go popeł­nić lub prze­wi­du­jąc moż­li­wość skut­ku – godzi się na nie­go.
Nie­umyśl­ność zacho­dzi, gdy spraw­ca nie miał zamia­ru popeł­nie­nia czy­nu, ale doszło do nie­go wsku­tek nie­dbal­stwa lub lekkomyślności.

Sąd Naj­wyż­szy wska­zu­je, że zamiar spraw­cy musi obej­mo­wać cięż­ki sku­tek, a nie jakie­kol­wiek obra­że­nie (II KK 188/10; V KK 695/21).
Jeśli spraw­ca nie mógł prze­wi­dzieć wyjąt­ko­we­go, rzad­kie­go ura­zu, moż­li­we jest przy­ję­cie nie­umyśl­no­ści (np. II AKa 17/22).

Ciężki uszczerbek ze skutkiem śmiertelnym (art. 156 § 3 kk)

Ten typ czy­nu ma miej­sce, gdy spraw­ca chciał spo­wo­do­wać cięż­ki uszczer­bek, ale śmierć nastą­pi­ła nie­umyśl­nie.
Sąd Naj­wyż­szy (V KKN 401/01) pod­kre­śla mie­sza­ną stro­nę pod­mio­to­wą: zamiar co do uszczerb­ku + nie­umyśl­ność co do śmierci.

Róż­ni­ce wzglę­dem innych przepisów:

  • Art. 148 kk (zabój­stwo): zamiar pozba­wie­nia życia.

  • Art. 155 kk (nie­umyśl­ne spo­wo­do­wa­nie śmier­ci): brak zamia­ru wyrzą­dze­nia jakie­go­kol­wiek uszczerbku.

Sam fakt, że pokrzyw­dzo­ny zmarł po upad­ku, nie prze­są­dza o zamia­rze cięż­kie­go uszczerb­ku (IV KK 55/20). Nale­ży badać obiek­tyw­ną prze­wi­dy­wal­ność skut­ku (IV KK 247/25).

Granica między art. 156 kk a art. 157 kk

Aby usta­lić, czy czyn sta­no­wi cięż­ki czy śred­ni uszczer­bek, sąd bada trwa­łość, inten­syw­ność i skut­ki obra­żeń. Poni­żej naj­waż­niej­sze różnice:

Zakres art. 156 kk – cięż­ki uszczerbek art. 157 kk – śred­ni lub lekki
Trwa­łość skutku dłu­go­trwa­ły, nie­ule­czal­ny, zagra­ża­ją­cy życiu krót­ko­trwa­ły (do lub powy­żej 7 dni)
Skut­ki funkcjonalne trwa­ła utra­ta spraw­no­ści, kalec­two, oszpecenie prze­mi­ja­ją­cy roz­strój zdrowia
Kara 3–20 lat / do 3 lat (nie­umyśl­ne) 3 mies.–5 lat / do 2 lat
Tryb ści­ga­nia publicz­ny w czę­ści prywatny

W prak­ty­ce roz­róż­nie­nie opie­ra się na opi­nii bie­głych leka­rzy sądo­wych.

Linie obrony w sprawach o art. 156 kk

Jeśli zatrzy­ma­no Cię w Rze­szo­wie, Strzy­żo­wie, Łań­cu­cie, Prze­my­ślu czy w innym miej­scu w woje­wódz­twie pod­kar­pac­kim, Adwo­kat Damian Mur­dza ofe­ru­je natych­mia­sto­wą pomoc praw­ną w spra­wach o cięż­ki uszczer­bek na zdro­wiu.

Naj­częst­sze kie­run­ki działania:

  1. Usta­le­nie zamia­ru i prze­wi­dy­wal­no­ści skutku.

  2. Wery­fi­ka­cja związ­ku przyczynowego.

  3. Ana­li­za opi­nii bie­głych (medy­cy­na sądo­wa, neu­ro­chi­rur­gia, psychiatria).

  4. Oce­na posta­wy spraw­cy po czy­nie (napra­wie­nie szko­dy, przeprosiny).

  5. Wnio­ski o łagod­niej­sze roz­strzy­gnię­cia – np. warun­ko­we umo­rze­nie (art. 66–68 kk) lub nad­zwy­czaj­ne zła­go­dze­nie kary (art. 60 kk).

Przykład ogólny – analiza sytuacji prawnej

Pod­czas sprzecz­ki w loka­lu oso­ba A ude­rza oso­bę B pię­ścią w twarz. Pokrzyw­dzo­ny upa­da, ude­rza gło­wą o twar­de pod­ło­że i dozna­je cięż­kie­go ura­zu. Pro­ku­ra­tu­ra zarzu­ca czyn z art. 156 § 1 kk (zamiar ewen­tu­al­ny).
Bie­gli wska­zu­ją, że uraz był wyni­kiem nie­for­tun­ne­go upad­ku, a spraw­ca nie mógł prze­wi­dzieć tak cięż­kie­go skut­ku. Sąd prze­kwa­li­fi­ko­wu­je czyn na art. 156 § 2 kk (nie­umyśl­ny), a kara zosta­je złagodzona.

Wnio­sek:
Taka sytu­acja poka­zu­je, że o kwa­li­fi­ka­cji praw­nej czy­nu decy­du­je nie tyl­ko sam sku­tek, ale przede wszyst­kim zamiar i prze­wi­dy­wal­ność zda­rzeń.
Jeże­li spraw­ca nie obej­mo­wał świa­do­mo­ścią moż­li­wo­ści spo­wo­do­wa­nia cięż­kie­go uszczerb­ku na zdro­wiu i nie mógł racjo­nal­nie prze­wi­dzieć tak poważ­nych kon­se­kwen­cji, czyn nie może być oce­nia­ny jako zbrod­nia z art. 156 § 1 kk.
W takich przy­pad­kach wła­ści­wą kwa­li­fi­ka­cją jest wystę­pek z art. 156 § 2 kk – nie­umyśl­ne spo­wo­do­wa­nie cięż­kie­go uszczerb­ku na zdrowiu.

Uprawnienia pokrzywdzonego

Pokrzyw­dzo­ny może aktyw­nie uczest­ni­czyć w postę­po­wa­niu. Ma pra­wo do:

  • dzia­ła­nia jako oskar­ży­ciel posił­ko­wy,

  • zło­że­nia wnio­sku o napra­wie­nie szko­dy lub zadość­uczy­nie­nie (art. 46 kk),

  • docho­dze­nia odszko­do­wa­nia cywil­ne­go (kosz­ty lecze­nia, reha­bi­li­ta­cji, utra­co­ne dochody).

Szcze­gó­ły oma­wiam w publi­ka­cji: Pokrzyw­dzo­ny w postę­po­wa­niu kar­nym – pra­wa, obo­wiąz­ki i pomoc adwo­ka­ta (Rze­szów).

Co zrobić po zatrzymaniu lub wezwaniu?

W sytu­acji zatrzy­ma­nia lub wezwa­nia do zło­że­nia wyjaśnień:

  1. Nie skła­daj oświad­czeń bez obec­no­ści adwokata.

  2. Zażą­daj kon­tak­tu z obrońcą.

  3. Zapisz dane świad­ków i prze­bieg zdarzenia.

  4. Nie pod­pi­suj doku­men­tów bez zro­zu­mie­nia treści.

  5. Zabez­piecz doku­men­ta­cję medycz­ną i inne dowody.

 

Najczęściej zadawane pytania?

Czy zgoda pokrzywdzonego wyłącza odpowiedzialność za spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu?

Nie. Zgo­da pokrzyw­dzo­ne­go na spo­wo­do­wa­nie cięż­kie­go uszczerb­ku na zdro­wiu nie usu­wa bez­praw­no­ści czy­nu (III KK 380/20)

Czy sąd może uznać spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu czyn za nieumyślny?

Tak, sąd może uznać spo­wo­do­wa­nie cięż­kie­go uszczerb­ku na zdro­wiu za czyn nie­umyśl­ny – jeśli spraw­ca nie mógł prze­wi­dzieć skut­ku i dzia­łał bez zamia­ru wyrzą­dze­nia szkody.

Czy spowodowanie ciężkiego uszczerbku może być nieumyślne?

Tak. Zgod­nie z art. 156 § 2 kk, nie­umyśl­ne spo­wo­do­wa­nie cięż­kie­go uszczerb­ku na zdro­wiu rów­nież jest karal­ne, choć kara jest znacz­nie niż­sza (do 3 lat pozba­wie­nia wol­no­ści). Taka sytu­acja ma miej­sce, gdy spraw­ca nie chciał wyrzą­dzić szko­dy, ale dopu­ścił się jej przez nie­uwa­gę, lek­ko­myśl­ność lub naru­sze­nie zasad ostrożności.

Czym różni się art. 156 kk od art. 157 kk?

Róż­ni­ca pole­ga na stop­niu obra­żeń. Art. 156 kk doty­czy skut­ków poważ­nych, trwa­łych i zagra­ża­ją­cych życiu (np. kalec­twa), nato­miast art. 157 kk obej­mu­je naru­sze­nia czyn­no­ści narzą­dów cia­ła o cha­rak­te­rze prze­mi­ja­ją­cym – trwa­ją­ce od kil­ku dni do kil­ku tygo­dni. To roz­róż­nie­nie ma klu­czo­we zna­cze­nie dla wyso­ko­ści kary i oce­ny winy.

Czy w sprawie o spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu można zastosować nadzwyczajne złagodzenie kary?

Tak. Zgod­nie z art. 60 § 2 Kodek­su kar­ne­go, sąd może zasto­so­wać nad­zwy­czaj­ne zła­go­dze­nie kary, zwłasz­cza jeże­li spraw­ca napra­wił wyrzą­dzo­ną szko­dę, pojed­nał się z pokrzyw­dzo­nym lub jego zacho­wa­nie po czy­nie świad­czy o szcze­rej skru­sze. Nad­zwy­czaj­ne zła­go­dze­nie może pro­wa­dzić do znacz­ne­go obni­że­nia wymia­ru kary lub nawet jej warun­ko­we­go zawieszenia.

Czy przestępstwo spowodowania ciężkiego uszczerbku na zdrowiu ulega przedawnieniu?

Tak, ale ter­mi­ny zale­żą od rodza­ju czy­nu. Zgod­nie z art. 101 kk:

  • dla zbrod­ni z art. 156 § 1 kk oraz § 3 kk karal­ność usta­je po 20 latach od dnia popeł­nie­nia przestępstwa,

  • dla występ­ku z art. 156 § 2 kk karal­ność usta­je po 5 latach.
    Jeże­li w tym cza­sie wsz­czę­to postę­po­wa­nie, ter­mi­ny wydłu­ża­ją się o kolej­ne 5 lat (art. 102 kk).
    W nie­któ­rych przy­pad­kach, okre­ślo­nych w art. 105 kk, przedaw­nie­nie nie bie­gnie w ogó­le – na przy­kład, gdy spraw­cą jest funk­cjo­na­riusz publicz­ny dzia­ła­ją­cy w związ­ku z peł­nie­niem obo­wiąz­ków służbowych.

Jaką rolę odgrywa opinia biegłego w sprawach o spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu?

Opi­nia bie­głe­go z zakre­su medy­cy­ny sądo­wej odgry­wa klu­czo­wą rolę, ponie­waż to na jej pod­sta­wie sąd oce­nia, czy obra­że­nia speł­nia­ją usta­wo­we prze­słan­ki cięż­kie­go uszczerb­ku na zdro­wiu. Bie­gły okre­śla m.in. cha­rak­ter ura­zów, czas lecze­nia, skut­ki zdro­wot­ne oraz ewen­tu­al­ne zagro­że­nie życia. Bez takiej opi­nii sąd nie może pra­wi­dło­wo zakwa­li­fi­ko­wać czynu.

Czy możliwe jest zawieszenie wykonania kary pozbawienia wolności w sprawie o art. 156 kk?

Tak, ale tyl­ko w wyjąt­ko­wych przy­pad­kach. Zgod­nie z art. 69 § 1 Kodek­su kar­ne­go sąd może warun­ko­wo zawie­sić wyko­na­nie kary pozba­wie­nia wol­no­ści jedy­nie wte­dy, gdy jej wymiar nie prze­kra­cza 1 roku, a spraw­ca nie był wcze­śniej kara­ny na karę pozba­wie­nia wol­no­ści. Dodat­ko­wo sąd musi uznać, że samo zawie­sze­nie kary wystar­czy do osią­gnię­cia celów wycho­waw­czych i zapo­bie­że­nia powro­to­wi do prze­stęp­stwa.
W prak­ty­ce zawie­sze­nie może wcho­dzić w grę przede wszyst­kim przy nie­umyśl­nym spo­wo­do­wa­niu cięż­kie­go uszczerb­ku na zdro­wiu (art. 156 § 2 kk) lub przy zasto­so­wa­niu nad­zwy­czaj­ne­go zła­go­dze­nia kary (art. 60 kk).

Orzecznictwo w sprawach o art. 156 kk

  • III KK 196/12 – utra­ta funk­cji narzą­du parzy­ste­go jako „inne cięż­kie kalectwo”.

  • IV KO 19/05; IV KK 212/04 – cho­ro­ba real­nie zagra­ża­ją­ca życiu nie­za­leż­na od cza­su leczenia.

  • IV KK 131/20 – oszpe­ce­nie pozo­sta­je cięż­kim uszczerb­kiem mimo moż­li­wo­ści leczenia.

  • II KK 188/10; V KK 695/21 – zamiar musi obej­mo­wać cięż­ki skutek.

  • II AKa 17/22 – nie­prze­wi­dy­wal­ny uraz może ozna­czać nieumyślność.

  • V KK 150/22 – rzu­ce­nie kamie­niem w gru­pę a zamiar ewentualny.

  • IV KK 55/20 – sama śmierć po upad­ku nie dowo­dzi umyślności.

  • V KKN 401/01 – art. 156 § 3 kk a zabój­stwo (róż­ni­ca w zamiarze).

  • IV KK 247/25 – gra­ni­ca art. 156 § 3 kk a art. 155 kk (prze­wi­dy­wal­ność skutku).

Koszty obsługi prawnej (sprawy karne)

  • Pora­da praw­na – od 300 zł brutto
  • Postę­po­wa­nie przy­go­to­waw­cze – od 2 000 zł brutto
  • Sąd I instan­cji – od 2 000 zł brutto
  • Sąd II instan­cji – od 1 000 zł brut­to
    Każ­de sta­dium wyce­nia­ne jest osob­no; osta­tecz­na wyce­na zale­ży od zło­żo­no­ści sprawy.

Kancelaria Adwokacka Adwokat Damian Murdza

📍 ul. Szo­pe­na 17, pię­tro III, 35–055 Rze­szów
🔗 www.adwokatmurdza.pl
📞 +48 695 460 778
✉️ damianmurdza@adwokatmurdza.pl
🌐 Umów spo­tka­nie
📍 Wizy­tów­ka Google

Stan praw­ny: 2 listo­pa­da 2025 r.
Infor­ma­cja: Mate­riał ma cha­rak­ter ogól­ny i nie sta­no­wi pora­dy prawnej.

Arty­kuł przy­go­to­wa­ny przez: Adwo­kat Damian Mur­dza
spe­cja­li­sta pra­wa kar­ne­go, wła­ści­ciel Kan­ce­la­rii w Rze­szo­wie – pomoc w spra­wach o prze­stęp­stwa prze­ciw­ko zdro­wiu i życiu, w tym art. 156 kk, od eta­pu zatrzy­ma­nia po obro­nę przed sądem.

Specjalizujemy się w następujących obszarach prawa

Prawo karne

    • Spo­rzą­dza­nie wnio­sków dowodowych

    • Spo­rzą­dza­nie pism procesowych

Prawo cywilne

Prawo pracy

Rozwody

Alimenty

Prawo rodzinne

  • Pora­dy prawne
  • Spo­rzą­dza­nie innych pism procesowych
  • Odszko­do­wa­nie za błąd medyczny
  • Odszko­do­wa­nie za wypa­dek komunikacyjny
  • Odszko­do­wa­nie za kolizję
  • Odszko­do­wa­nie za wypa­dek przy pracy
  • Repre­zen­ta­cja Klien­ta w postę­po­wa­niu likwi­da­cyj­nym (przed ubezpieczycielem)
  • Repre­zen­ta­cja Klien­ta w postę­po­wa­niu sądowym
  • Repre­zen­ta­cja Klien­ta w postę­po­wa­niu mediacyjnym;
  • Zgło­sze­nie szkody;
  • Spo­rzą­dza­nie pozwu o odszko­do­wa­nie i zadośćuczynienie

Wykroczenia

Prawo gospodarcze

Odszkodowania

Porady prawne

Kompleksowa obsługa prawna

Reklamacje

Przewijanie do góry
Call Now Button